Warning: jsMath requires JavaScript to process the mathematics on this page.
If your browser supports JavaScript, be sure it is enabled.

Taner TANRISEVER Ana Sayfasi

Çözeltilerin Termodinamik Özellikleri

Bir çözeltideki toplam serbest enerji, çözeltideki türlerin sayısına ve miktarına bağlı olarak

\rm G = {\overline G}_1 n_1 + {\overline G}_2 n_2 + ...

ifadesi ile verilebilir. Burada; \rm {\overline G}_1 \; ve \; {\overline G}_2 çözeltideki türlerin kısmi molal serbest enerji büyüklükleri, \rm n_1 \; ve \; n_2 çözeltideki türlerin mol sayısıdır.

Çözeltideki toplam entropi ve entalpi büyüklüğü içinde benzer eşitlik yazılabilir.

\rm S = {\overline S}_1 n_1 + {\overline S}_2 n_2 + ...
\rm H = {\overline H}_1 n_1 + {\overline H}_2 n_2 + ...

Gibbs serbest enerjisi ile ilgili olarak

\rm G=H-TS

olduğudan;

\rm {\overline G}_1 = {\overline H}_1 - T {\overline S}_1
\rm {\overline G}_2 = {\overline H}_2 - T {\overline S}_2

yazılabilir.

Çözeltideki herhangi bir i bileşeninin kısmi molal serbest enerjisinin basınç ve sıcaklığa göre kısmi türevleri sırasıyla;

\rm \Big( { \partial {\overline G}_i \over \partial T } \Big)_{n, P} = - {\overline S}_i \;ve \; \Big( { \partial {\overline G}_i \over \partial P } \Big)_{n, T} = {\overline V}_i

olacağından;

\rm \Big[ { \partial \Big( { {\overline G}_i \over T } \Big) \over \partial T } \Big]_{n,P} = - { {\overline H } _i \over T^2 }

elde edilir. Çözeltinin i bileşeninin kısmi molal serbest enerji büyüklüğü maddenin aktivitesine bağlı olarak;

\rm {\overline G } _i = {\overline G } _i ^o +RT ln a_i

ifadesi ile verilir. Burada \rm {\overline G } _i ^o ; standart şartlarda i bileşeninin kısmi molar serbest enerjisidir. Madde saf halde ve standart halde ise \rm {\overline G } _i = {\overline G } _i ^o dir. i bileşeninin çözeltideki aktifliği, i bileşeninin konsantrasyonu konsantrasyonuna bağlı olarak \rm a_i = f_i C_i şeklinde yazılabilir. Burada \rm f_i ; i bileşeninin aktiflik katsayısıdır.

i bileşeninin konsantrasyonu sıfıra doğru yaklaşırken aktiflik katsayı da 1 doğru yaklaşır.

\rm \lim_{ C_i \to 0 } { a_i \over C_i } = 1

i bileşeninin molalite konsatrasyonuna bağlı olarak da benzer bir ilişki yazılabilir.

\rm \lim_{ m_i \to 0 } { a_i \over m_i } = 1

\rm n_1 \; ve \; n_2 mol sayısında madde içeren iki bileşenli bir sistem için karışma sonundaki serbest enerji değişimi için;

\rm \Delta G_{karışım} = G_{çözelti} - (n_1 G_1 ^o + n_2 G_2 ^o )

Burada \rm G_{çözelti} ; çözeltinin serbest enerji değişimi, \rm G_1 ^o \; ve \; G_2 ^o çözeltideki 1. ve 2. bileşenin saf hallerine ait standart serbest enerji değişimleridir. Çözeltinin serbest enerjisi çözelti içinde türlerin molal serbest nerji büyüklüklerine bağlı olarak

\rm G = n_1 {\overline G}_1 + n_2 {\overline G}_2

olduğudan, bu son iki eşitlik birleştirilirse;

\rm \Delta G_{karışım} = ( n_1 {\overline G}_1 + n_2 {\overline G}_2 ) - ( n_1 G_1 ^o + n_2 G_2 ^o )
\rm \qquad \qquad = n_1 ( {\overline G}_1 - G_1 ^o ) + n_2 ( {\overline G}_2 - G_2 ^o )
\rm \qquad \qquad = n_1 \Delta {\overline G}_1 + n_2 \Delta {\overline G}_2

Burada \rm \Delta {\overline G}_1 = ( {\overline G}_1 - G_1 ^o ) \; ve \; \Delta {\overline G}_2 = ( {\overline G}_2 - G_2 ^o ) olduğuna dikkat edilmelidir.

Benzer yaklaşımlar karışımın entalpi, entropi ve hacim değişimleri için de yapılabilir.

\rm \Delta H_{karışım} = n_1 ( {\overline H}_1 - H_1 ^o ) + n_2 ( {\overline H}_2 - H_2 ^o )
\rm \qquad \qquad = n_1 \Delta {\overline H}_1 + n_2 \Delta {\overline H}_2
\rm \Delta S_{karışım} = n_1 ( {\overline S}_1 - S_1 ^o ) + n_2 ( {\overline S}_2 - S_2 ^o )
\rm \qquad \qquad = n_1 \Delta {\overline S}_1 + n_2 \Delta {\overline S}_2
\rm \Delta V_{karışım} = n_1 ( {\overline V}_1 - V_1 ^o ) + n_2 ( {\overline V}_2 - V_2 ^o )
\rm \qquad \qquad = n_1 \Delta {\overline V}_1 + n_2 \Delta {\overline V}_2

Böylece karışım oluşumu için;

\rm \Delta G_{karışım} = \Delta H_{karışım} - T \Delta S_{karışım}

eşitliği elde edilir.

Çok bileşenli bir bir sistemde i bileşeninin kısmi molal serbest enerji değişimi

\rm {\overline G } _i = {\overline G } _i ^o +RT ln a_i

olduğundan iki bileşenli bir sistem için;

\rm {\overline G } _1 = {\overline G } _1 ^o +RT ln a_1
\rm {\overline G } _2 = {\overline G } _2 ^o +RT ln a_2

yazılabilir.

\rm \Delta G_{ karışım } = n_1 \Delta {\overline G}_1 + n_2 \Delta {\overline G}_2

olduğundan;

\rm \Delta G_{karışım} = n_1 RT ln a_1 + n_2 RT ln a_2

elde edilir.


 

Kaynaklar